Cơ thể con người-bộ máy quản lý tốt nhất của quá trình sinh hóa

Cơ thể con người có khoảng 50 ngàn tỷ tế bào; tất cả hoạt động như các nhà máy hóa chất thu nhỏ, và mỗi tế bào có một lộ trình làm việc riêng. Chúng tạo nên một mạng lưới phức tạp bên trong cơ thể.

Những quá trình sinh hóa xảy ra trong cơ thể phức tạp hơn rất nhiều so với những gì bạn có thể tưởng tượng ra. Chỉ trong một tế bào bé xíu (mắt thường không nhìn thấy được) các tương tác hóa học đã trông như một sơ đồ mạch điện TV ba chiều vô cùng phức tạp. Nếu chế độ ăn của bạn không lành mạnh, thực phẩm có hại vào cơ thể và không tương hợp với sơ đồ làm việc của các tế bào, sẽ phá vỡ hệ thống quản lý vi mô của cơ thể.

Có rất nhiều biểu hiện của mối liên hệ giữa thực phẩm và bệnh tật. Một trong số các biểu hiện không mấy quen thuộc là mối liên hệ giữa thực phẩm và bệnh viêm khớp. Đây là một bệnh lý đang ngày càng trở nên phổ biến do chế độ ăn không lành mạnh. Có thể kể đến trong số đó là sự hấp thụ không đúng cách các axit béo. Chế độ ăn của chúng ta hiện nay đang rất dư thừa axit linoleic - một loại axit có trong dầu bắp, dầu hướng dương, và dầu đầu phộng. Axit này sẽ được chuyển đổi thành nhiều loại hormone khác nhau, có thể là loại có ích và cũng có thể là loại gây hại. 

Điều đó phụ thuộc vào việc hấp thụ các yếu tố dinh dưỡng khác. Sơ đồ hormone hình thác ở trang tiếp theo biểu thị quá trình axit linoleic chuyển đổi thành các hormone. Quá trình này sẽ bị chặn nếu không có sự hình thành một enzim gọi là Delta 6 Desaturase. Đây là enzim do các tinh bột xấu và insulin kiểm soát. Tuy nhiên, còn một enzim khác nữa là Delta 5 Desaturase.

Nó quyết định hướng chuyển đổi của hormone, tức là sẽ gửi thông điệp tốt hay xấu đến các tế bào.  Một số người cho rằng có thể chữa viêm khớp bằng cách hấp thụ axit gamma-linoleic (GLA) được tìm thấy trong tinh dầu hoa anh thảo. Nhưng dù có đưa GLA vào cơ thể thì bạn cũng không phải là người quyết định cơ thể sẽ làm gì với nó.

Chúng ta đều biết rằng những vi chất dinh dưỡng này đóng vai trò rất quan trọng trong việc duy trì sức khỏe tốt và ngăn ngừa bệnh tật. Để đảm bảo cơ thể hấp thu đủ lượng vitamin và khoáng chất cần thiết, chúng ta thường mua viên uống bổ sung vitamin tại các nhà thuốc. Viên uống vitamin được tiêu thụ nhiều nhất thế giới hiện nay là vitamin C. Nó được biết đến với khả năng chống lại bệnh ung thư và các bệnh truyền nhiễm khác. Nhưng các vitamin và khoáng chất này không hoạt động riêng lẻ. Chúng có ảnh hưởng trực tiếp hoặc gián tiếp đến quá trình trao đổi chất cũng như sự hấp thụ các vitamin và khoáng chất khác.

Ví dụ: viên uống bổ sung vitamin C mà bạn mua, có tác dụng thúc đẩy hệ miễn dịch, nhưng cũng đồng thời làm tăng khả năng hấp thụ chất sắt trong cơ thể. Nó có thể dẫn đến việc hấp thụ quá mức chất sắt, và cuối cùng gây ngộ độc chất sắt. Dư thừa sắt sẽ gây trở ngại cho quá trình trao đổi chất của đồng và kẽm – hai khoáng chất cần thiết giúp duy trì trạng thái toàn vẹn của xương khớp. Quá trình vận chuyển insulin cũng sẽ bị ảnh hưởng, vì chất sắt dư thừa có tác động xấu đến crôm, khoáng chất cần cho quá trình này. Ngoài ra, dư thừa sắt còn dẫn đến thiếu hụt kẽm, gây nên bệnh tiểu đường. Kẽm cần cho quá trình sản xuất insulin. Nếu sắt tích tụ ở tuyến tụy sẽ làm cho tụy bị tổn thương. Chế độ ăn giàu chất đạm, caffeine, nước uống có gas, rượu bia, và các chất kháng axit sẽ làm giảm lượng canxi trong cơ thể. Nếu dùng quá nhiều canxi thì lại làm giảm lượng magiê. Trong khi đó, magiê cần cho quá trình trao đổi chất của canxi và vitamin C.

Sắt, magiê, và chế độ ăn giàu canxi gây cản trở sự hấp thụ mangan của cơ thể, do đó có tác động xấu đến quá trình trao đổi chất đạm và chất béo. Tương tự như vậy, căng thẳng trong công việc, trà, cà phê, đường, bia rượu cũng đóng vai trò quan trọng trong việc hấp thụ và sự tương tác giữa các nhân tố dinh dưỡng với nhau. Sơ đồ trang 20 thể hiện mối liên hệ tương tác phức tạp giữa các vitamin, khoáng chất, và nhiều nhân tố dinh dưỡng khác. Đường kẻ màu đen biểu thị tác động ngăn cản hoặc hạn chế, còn đường đứt khúc biểu thị tác động tích cực hoặc thuận lợi cũng như sự tương tác giữa các chất dinh dưỡng với nhau. Câu hỏi lớn được đặt ra là: Làm thế nào để tìm được sự cân bằng thích hợp?

Câu trả lời là … KHÔNG THỂ. Chúng ta không có cách nào kiểm soát được các quá trình sinh hóa vi mô này. Nhưng cơ thể của chúng ta lại được ban cho khả năng tự quản lý những cơ chế xảy ra bên trong mình cực kỳ tốt. Cơ thể con người là bộ máy quản lý tốt nhất của quá trình sinh hóa Điều đó có nghĩa là chúng ta phải quay trở lại thói quen ăn uống mà cơ thể đã thích nghi từ hàng triệu năm nay, giống như tổ tiên chúng ta ở thời tiền sử. Đó là chế độ ăn hài hòa với sự tiến hóa của cơ thể - một chế độ dinh dưỡng thuận theo tự nhiên.

Theo Bimemo